Wat is PFAS?
PFAS is de verzamelnaam voor meer dan 6000 chemische stoffen waarin onder andere een combinatie van fluorverbindingen en alkylgroepen voorkomt. Ze komen niet van nature voor in het milieu. Het gebruik van enkele van deze stoffen is sinds 2006 aan banden gelegd door de EU.
PFAS zijn bestand tegen hoge temperaturen en zijn water-, vuil-, en vetafstotend. Daarom worden ze veel gebruikt in industriële toepassingen en consumentenproducten. Denk aan de antiaanbaklaag in pannen, cosmetica, textiel, brandblusschuim, schoonmaakmiddelen of smeermiddelen.
Welke categorieën PFAS bestaan er?
Eerst werden vooral PFAS met lange koolstofketens (8 of meer koolstofatomen) gebruikt. Voorbeelden daarvan zijn: PFOS en PFOA:
- Die stoffen verspreiden zich minder snel, maar stapelen zich op in vetten en breken erg traag af in het milieu en het menselijk lichaam.
Daarna werden vooral PFAS met kortere koolstofketens gebruikt: eerst 6 koolstofatomen, vervolgens slechts 4. Voorbeelden daarvan zijn: PFBS, PFBA en PFBSA:
- Die stoffen stapelen zich minder op, maar verspreiden zich sneller en breken ook erg traag af in het milieu en het menselijk lichaam.
Verspreiding van PFAS in het milieu
De verspreiding van PFAS naar het milieu verloopt vooral door:
- Industriële productie: bedrijven waar PFAS werden of worden geproduceerd. In Vlaanderen zijn er 2 zulke sites: 3M in Zwijndrecht en Chemours in Mechelen.
- Toepassing in de industrie: PFAS worden gebruikt om materialen vet- en waterafstotend te maken. Galvaniseerbedrijven, papierverwerking en textielveredeling zijn de sectoren met het grootste risico op verspreiding van PFAS.
- Brandweeroefeningen en bestrijding van grote branden: PFOS en PFOA werden tot 2010 gebruikt in blusschuim voor het blussen van vooral chemische en oliebranden. Op oefenterreinen van de brandweer (in gemeenten, industrie, vliegvelden, ...) en sites waar een grote brand werd geblust met fluorhoudend blusschuim is er een groot risico op verontreiniging van bodem en grondwater.
- Afvalverwerking: stortplaatsen, waterzuiverings- en afvalverbrandingsinstallaties verwerken PFAS-houdende materialen. Het risico op verspreiding van PFAS wordt beperkt door de emissiebeperkende maatregelen (inkapseling, filtratie, rookgasreiniging), maar verder onderzoek daarnaar is nodig.
Sint-Truiden: no regret-maatregelen PFAS
Door PFAS-verontreiniging gelden er op een aantal locaties no regret-maatregelen in Sint-Truiden. Je kan alle maatregelen terugvinden op de website van de Vlaamse Overheid: www.vlaanderen.be/pfas-vervuiling