Op zondag 11 september 2022 staat het Europees thema 'duurzaamheid' centraal tijdens Open Monumentendag. In Sint-Truiden kiezen we voor een speciale benadering van het thema: het water, als bron van leven.

Ontdek talrijke bijzondere plekken op het erfgoedparcours langs de Cicindria met leuke opdrachten voor kinderen zoals een doolhof van lakens, waterspellen op diverse locaties en nog veel meer.
 

Je kan de gratis wandelkaart afhalen bij Toerisme Sint-Truiden, stadhuis Grote Markt of hieronder downloaden.

 

Ontdek alle bezienswaardigheden en activiteiten hieronder.
Toegang is GRATIS!
Let op: voor een bezoek aan de woning Ri Coëme en het Ursulinnenklooster moest je vooraf inschrijven. De inschrijvingen zijn afgesloten.
Wil je het Ursulinnenklooster toch bezoeken en ben je nog niet ingeschreven, kan je eventueel ter plaatse nog aansluiten bij één van de rondleidingen. 

 

 

De Trudobronbeek en de Cicindriabeek vormen sterke visuele lijnen in het landschap en liggen aan de basis voor de begrenzing en de doorwaardbaarheid van het domein. De Trudobronbeek zorgde voor het nodige water voor de hoeve van het Speelhof en maakte deel uit van de grachtstructuur rondom het kerndomein. Vandaag is deze plek een open en zeer waardevol biotoop geworden.

• Waar: ’t Speelhof, Speelhoflaan 5, Sint-Truiden

• Wanneer: 11 september van 13u tot 18u

• Wat: Een gids licht je alles toe over het belang van de beken voor het domein ‘t Speelhof

 

 

2) De oude muur en de bleekweide van het begijnhof

Terwijl men de weg naar beneden en langs de beek afloopt, kan men zich voorstellen hoe de begijnen op een wasbord linnen gingen wassen om het vervolgens op het gras van de boomgaard te bleken te leggen.

Het was erg belangrijk voor de begijnen om aan de Cicindria te wonen. Het behandelen en bleken van linnen dat ze produceerden was gedurende eeuwen hun economische activiteit.

Het begijnhof is vandaag een oase van rust aan de rand van de historische binnenstad. Samen met twaalf andere Vlaamse begijnhoven prijkt het Sint-Agnesbegijnhof sinds 1998 op de werelderfgoedlijst van Unesco.

• Waar: Begijnhof, bleekweide langs de Cicindria, Sint-Truiden

• Wanneer: 11 september van 13u tot 18u

• Wat: Een gids neemt de bezoekers mee terug in de geschiedenis en een doolhof tussen de lakens geeft alle geheimen prijs van het vervaardigen van zeep. Zoek de juiste weg naar het einddoel!

 

 

Voor de werken konden aangevat worden, moesten deTrudobronbeek en de Cicindriabeek gekanaliseerd en overbouwd worden. Het werd een werk van lange adem en de kosten liepen hoog op. Na het dichten van de betonnen koker voor de Cicindria, startte de bouw van de veehallen. De opbouw duurde van 1963 tot 1964. Anno 2022 werd één van de hallen gesloopt in het kader van de ontharding en vergroening van de Veemarkt. De Cicindria loopt vandaag nog steeds onder de vloer van de resterende hal door.

• Waar: Veemarkt, Speelhoflaan, Sint-Truiden

• Wanneer: 11 september van 13u tot 18u

• Wat: Een gids vertelt in geuren en kleuren over de geschiedenis van de verhandeling van het vee in Sint-Truiden. Naast de gids verwelkomt een stoepkrijtartiest hier jong en oud en wordt er ingezet op een originele visualisering van de Cicindria.

 

 

Bezoek zeker even de Kapucijnenkapel. Naast de vijf stadspoorten, telde de stadsomwalling van Sint-Truiden ooit tien torens en twee versterkte sluissystemen: Comisgaet, waar de Cicindria de stad binnenstroomt, en Vissegaet, waar ze de stad opnieuw verlaat.

De sluizen verdeelden het in- en uitstromende water van de Cicindria door de stad en van de stadsgrachten van de stadsomwalling en controleerden het waterpeil in de rivier, de grachten en de vele vlieten in de historische binnenstad.

• Waar: Clement Cartuyvelstraat 10-12, Sint-Truiden

• Wanneer: 11 september van 13u tot 18u

• Wat: een gids licht je alles toe over de maquette van de oude stadsomwalling

 

 

De watermolen van de Sint-Trudo abdij als meest zichtbare en meest aansprekende ankerpunt aan de Cicindria.

Zonder de Cicindria was er geen abdij gekomen. En zonder abdij was Sint-Truiden niet ontstaan. Maar de abdij heeft ook de loop van de Cicindria beïnvloed.

De abdijgemeenschap streefde naar zoveel mogelijk autonomie, wat inhield dat ze zelfvoorzienend moest zijn. Aan de hoeve waren een molen en een brouwerij verbonden. De graanmolen van de abdijsite werd aangedreven met de kracht van de Cicindria.

In de jaren negentig werd de abdijsite opgeschrikt door een drastische en onverwachte vernieling, gelinkt aan de Cicindria. Op 6 augustus 1992 ontploft een groot deel van de vroegere watermolen, ten gevolge van een gasophoping in de ingekokerde Cicindriabeek. De ontploffing liet weinig heel van de vroegere watermolen. Het gietijzeren aandrijfmechanisme is nog aanwezig en wordt volop hersteld door Abdij, Stad en Regio vzw en Molenzorg Zuid-Limburg vzw. Voor de site rond de molen werd nog geen nieuwe herbestemming gevonden.

De watermolen en de dienstgebouwen zijn een restant van het praktisch functioneren van de abdij en refereren naar het zelf bedruipend zijn van de monniken en verdienen vandaag onze aandacht.

• Waar: Abdijmolen, Abdijstraat, Sint-Truiden – toegang via Diesterstraat 1, Sint-Truiden

• Wanneer: 11 september van 10u tot 18u

• Wat: Abdij, Stad en Regio vzw zetten in op de valorisatie van het molenmechanisme en lichten dit graag toe aan de bezoekers. Er is tevens een tentoonstelling over het ecologisch belang van watermolens en een film die de geschiedenis van de Cicindria belicht. Ontdek verder ook het afstudeerproject ‘scenografie’ van Lies Verheyden die het verhaal van deze plek op een poëtische manier in scène zet. Kinderen kunnen zich amuseren met een waterspel op de binnenplaats.

    

 

Op het abdijplein biedt de stad Sint-Truiden verfrissing aan met de watertap van De Watergroep. Vul hier je dopperfles en vervolg het traject van de Cicindria met een volle tank.

 

 

Wegens haar ligging aan de oever van de Cicindria droeg deze straat vroeger de naam Deykstraete. De Cicindria werd hier waarschijnlijk pas rond de eeuwwisseling overdekt.

Op het einde van de 18de eeuw waren in heel wat straten in Sint-Truiden nog ‘houten huizen’ te zien. Omwille van het brandgevaar en door stadsvernieuwingscampagnes moesten de vakwerkhuizen plaats ruimen voor stenen huizen.

De houten gevel ter hoogte van de Beekstraat is de oudste stedelijke vakwerkgevel van de stad én van de regio en is zeker de moeite waard om even van dichterbij te bekijken.

• Waar: Beekstraat 58, Sint-Truiden – de deur biedt toegang tot deze verborgen parel

• Wanneer: 11 september van 13u tot 18u

• Wat: Een gids vertelt je alle weetjes over de historische vakwerkbouw, die zo typerend was voor Limburg

 

 

Een extra lus in het erfgoedparcours biedt een concreet zicht op enkele gerestaureerde vakwerkpanden en andere vakwerkpanden die nog wachten op een restauratie.

• Waar: Gootstraat nrs 3-5 en 11-13-15, Sint-Truiden

• Wanneer: 11 september van 13u tot 18u

• Wat: Zicht op nog meer parels van vakwerkbouw

 

 

Er bestaan twee vormen van de naam Sluisberg: Sluysbergh en Luysbergh. De eerste zou verwijzen naar het sluissysteem op de Cicindria, de tweede zou teruggaan op “lozen” en duiden op een afwatering naar dezelfde beek.

De oudste nog bestaande gebouwdelen zijn opgericht in 1555, als Refugiehuis van de Abdij van Averbode. Sinds 1850 is het complex bewoond door de zusters Ursulinen, en zij hebben er door de jaren heen verschillende lagen aan toegevoegd door uitbreidingen, herstellingen en transformaties. De zusters Ursulinen hebben zich sterk gemaakt voor het onderwijs van meisjes in Sint-Truiden, maar ook de geschiedenis van de kantindustrie in Sint-Truiden is een onderdeel van hun roerend en immaterieel erfgoed.

• Waar: Clockemstraat 5, Sint-Truiden

• Wanneer: 11 september van 13u tot 18u

• Wat: De zusters zetten nog een laatste keer deur open van het Ursulinenklooster, een uniek bezoek dus! Ontdek samen met de gids het reilen en zeilen van de zusters.

• OPGELET: voor deze activiteit is inschrijving verplicht. De inschrijvingen zijn afgesloten.
Ben je nog niet ingeschreven, kan je eventueel ter plaatse nog aansluiten bij één van de rondleidingen. 
(Rondleiding om de 30min | max. 20 personen per rondleiding)

 

 

Woning Ri Coëme ligt op de smalle strook tussen binnenstad en de rand, daar waar ooit de stadswallen een bescherming vormden tegen de bedreiging van buiten. Het huis bevindt zich verder ook net naast de plaats waar de Cicindria het stadscentrum binnenstroomt. Bij de bouw van de woning en het atelier in 1957-1962 werd de Cicindria hier overwelfd.

Ri coëme werd in 1914 geboren te Sint-Truiden en is voornamelijk bekend als expressionistisch meester-glazenier en kunstschilder.

Architect Piet Verheyden leidt momenteel een innovatieve restauratie van het pand waarbij het regenwater wordt opgevangen en afgevoerd naar de Cicindria die hier onder de woning stroomt en waarbij er ook bewust gekozen wordt voor het creëren van duurzame groendaken.

• Waar: Tiensevest 16, Sint-Truiden

• Wanneer: 11 september van 10u tot 18u

• Wat: Architect Piet Verheyden neemt je mee op werfbezoek en toont restanten van de oude stadsomwalling. Kinderen treden hier in de voetsporen van de kunstenaar en creëren hun eigen expressionistische ‘glasramen’.

• OPGELET: voor deze activiteit is inschrijving verplicht. De inschrijvingen zijn afgesloten. 
(Rondleiding om de 45min | max. 10 personen per rondleiding)

 

 

LAGO Sint-Truiden Bloesembad is het eindpunt van het parcours van Open Monumentendag 2022.

Het zwembad krijgt weldra het internationaal prestigieus duurzaamheidslabel Green Key van Goodplanet Belgium. Dit label is het eerste kwaliteitslabel dat duurzaam ontspannen in de verf zet.

Tijdens de bouw van LAGO Sint-Truiden Bloesembad werd de Cicindria hier opnieuw opengelegd en zichtbaar gemaakt. Op deze plek is het water opnieuw zichtbaar voor de Truienaar.

De stad Sint-Truiden wil de oude Cicindria ook binnen de voormalige stadsomwalling weer ontsluiten en de beek haar van oudsher prominente plaats in de binnenstad terug geven.

• Waar: Olympialaan, Sint-Truiden

• Wanneer: 11 september van 13u tot 18u

• Wat: Met elektrische shuttles kunnen bezoekers op een duurzame manier terugkeren naar het startpunt van het parcours ( shuttle om het half uur). Kinderen worden nog een laatste keer beloond met een waterspel. De eerste 60 deelnemende kinderen worden hier ook nog verrast met een goodiebag.